Przenosimy się znowu dokładnie 100 lat temu. Czas na nowe odsłony alfabetu prasowego!
51 tygodni do wolności!
Zarys ogólny:
Na świecie: W Rosji przewrót październikowy, 12 listopada Rosja natychmiastowo zawiesza broń na wszystkich frontach. Cesarz miłosiernie nam panujący cudownie ocalony! Trzeci rok trwa wojna.
Nasz Hrabia Tarnowski, ten z pałacu przy ul.Szlak, może zostać szefem rządu polskiego.
W teatrach i kinach rozpusta!
Przygotowujemy się do dziesiątej rocznicy śmierci Stanisława Wyspiańskiego.
![]()
W kino "Uciecha" wyświetlany jest po raz ostatni polski film "Quambachiva" inaczej "Arabella" - jeden z najstarszych do tej pory zachowanych filmów polskich. Zachowany to dużo powiedziane, gdyż ocalało dosłownie kilka minut, ale to zawsze coś.
ALFABET PRASOWY
(pisownia oryginalna)
B jak Brak zapałek
"Brak zapałek w Krakowie nie ustaje już od dłuższego czasu. Można dziennie przewędrować kilkanaście sklepów i trafik, zanim dostanie się jedno pudełeczko. Zapałki stały się z tego powodu przedmiotem lichwy, gdyż za pudełeczko żądają już 10 halerzy. Wśród publiczności utrzymują się pogłoski, że handlarze rozmyślnie wstrzymują sprzedaż zapałek, ponieważ spodziewają się podwyższenia cen".
C jak Cukier
Zakaz podawania cukru w kawiarniach.
"Krakowski urząd gospodarczy przy c. k. Namiestnictwie wydał rozporządzenie, zakazujące z dniem dzisiejszym podawania cukru do słodzenia napoi w przedsiębiorstwach gospodnio-szynkarskich. Nawet przejściowy brak sztucznych środków słodzących nie może upoważniać do podawania cukru. Dozwolonem natomiast jest przynosić gościom swój własny cukier do słodzenia potraw i napoi".
D jak Drzewa na Rynku
"W sprawie drzew na Rynku. Jak już o tem donosiliśmy niedawno, kilka z drzew, rosnących na Rynku krakowskich, uschło, a kilkunastu innym zagraża, zdaje się, ten sam los. Staje się przeto aktualną kwestya zasadzenia innych na to miejsce; oraz kwestya wyboru gatunku tych drzew. Otóż jak nas informuje jeden z fachowców, najodpowiedniejszemi do zasadzenia w celach nazdobnych na Rynku byłyby dwa drzewa: akacya i jarzębiną.
Akacya — albowiem bardzo wcześnie kwitnie i najdłużej zatrzymuje liście, jarzębina zaś — ponieważ równie bardzo długo zatrzymuje liście, a przedtem najpierw kwitnie białemi kiściami, a później purpurowe grona jej owoców tworzą, pięknie dekoracyjnie kolorowe plamy, a jako gorzkie, nie nęcą nikogo do zrywania. Sprawa zaś zasadzania tych drzew jest teraz tem bardziej aktualną, że właśnie jarzębinę i akacyę sadzi się w listopadzie, którego teraz mamy początek".
J jak Jesienna szaruga
"Jesienna szaruga rozpoczęła w dniu wczorajszym swój sezon. Mieliśmy więc prawdziwie krakowskie błota (bez żadnych naturalnie aluzyi politycznych) i pierwszy w tym roku kapuśniaczek, który spóźnił się o jeden dzień, nie chcąc widocznie, aby w tych ciężkich wojennych czasach, gdy nawet przyzwyczajone do stałego postu szkapy dorożkarskie zdychają z głodu - św. Marcin rozbijał się na białym koniu...
Musiał więc ten patron obejść się bez konia, no i bez gęsi, wczem niema zresztą nic dziwnego, skoro mieszkańcy Krakowa muszą stale obywać się bez chleba, mąki, węgla itp. miłych... wspomnień z okresu przedwojennego... Wczorajsza aura przyniosła nam jednak nie tylko prawdziwe błoto i surogat śniegu, ale i głęboką refleksyę metereologiczno-ekónomiczną: im niżej spada temperatura, tem wyżej podskakują ceny... Odczuli ją dotkliwie wczoraj ci, co drżąc z zimna i tonąc dziurawemi butami w błocie, mogli tylko oddawać się melancholijnym rozmyślaniom na temat podwyższonej taryfy krawców i szewców... "
 |
| REKLAMA FILMU "WALKA O WŁADZTWO ŚWIATA - CABRIA" |
K jak Konferencja pokojowa w Krakowie.
"Arcywesola impreza najwybitniejszych literatów lwowskich „Maryonetki pokojowe" zjeżdżają w najbliższych dniach z całym rynsztunkiem bojowym do Krakowa. Odbędzie się tu wielka konferencyja pokojowa, na której jawią się osobiście KIEREŃSKI, WILSON, NAPOLEON, Kutowski, Leo i Daszyński i cały tłum innych osobistości z całego świata, nie wyłączając nawet Li-hung-Czanga z Pekinu i precłarza z parku Jordana. Bliższe szczegóły podadzą afisze.
O jak OCALENIE CESARZA
"Wczoraj bawił cesarz z królem bułgarskim w Gorycyi i Palmanowie. W podróży tej wzięli udział także książęta Borys i Cyryl, oraz ks. Feliks Parana. W głównym kościele goryckim obydwaj sprzymierzeni monarchowie byli obecni na niezwykle wzruszającem nabożeństwie.
Od Palmamovy wódz bułgarski kontynuował swoją podróż na front według osobnego programu, podczas gdy cesarz Karol zwiedzał wojska maszerujące w obrębie Strassołdo i Cervignaaio.
W powrocie do siedziby w pobliżu Rudy próbowano przejechać przez jeden z towarzyszących Soczy torrentów (koryt rzecznych w normalnym stanie suchych, a wzbierających podczas deszczu), który jeszcze kilka dni temu był dość suchy. Samochód cesarza wpadł przytem tuż powyżej malej tamy w głębszą wodę, wskutek czego motor odmówił posłuszeństwa. Automobilowi ciężarowemu, który jechał w tyle, rozkazano wyciągnąć auto cesarskie, pogrążone w strumieniu, ale także i temu automobilowi zepsuła się maszyna. Przyboczny strzelec cesarski Reisembillchler i wachmistrz kompanii gwardyi przybocznej Tomek weszli do wody, aby wywieść cesarza na brzeg. Przytem zdarzyło się nieszczęście, które przerażeniem napełniło osoby ze świty monarchy przybywające właśnie następnym autem do brodu.
Pod strzelcem przybocznym usunęły się kamienia tamy, w następnej chwili pochwyciły go fale i porwały w wir rzeki głębokiej w skutek gwałtownych deszczów. Cesarz widząc swego strzelca w niebezpieczeństwie życia, z bezprzykładnej wierności dla sługi nie puścił go, a również wachmistrz Tomek nie puścił monarchy. Rwące fale unosiły cesarza ze strzelcem i gwardzista poza tamę z prądem strumienia.
Ks. Feliks parmeński, szwagier monarchy, którego auto w tej rozpaczliwej chwili przybyło na brzeg, rzucił się pierwszy w futrze i pełnym rynsztunku do wody, aby mu dać pomoc. Dzięki jego bohaterskiej stanowczości i nader ofiarnemu zachowaniu się świty zdołano cesarza z ciężką biedą uratować. Cesarz Karol I, ks. Feliks, Reisenbichler i Tomek nie puszczali się wzajemnie. Oficer, który tego dnia kierował samochodem cesarskim, rzucił się również w wodę. W końcu wszyscy zapędzeni zostali do wikliny w korycie rzecznym, która im dala jakie takie oparcie.
Tymczasem dwaj oficerowie pospieszyli w dół rzeki, aby ratować cesarza i towarzyszy jego niedoli. Pierwszy drąg podany do rzeki, okazał się za krótki. Wreszcie znaleziono na bagnistym brzegu ciężką belkę i wśród wielkich trudów, z narażeniem życia spuszczono ją na wodę. Brzeg stawiał wciąż jak największe trudności usiłowaniom ocalenia cesarza. Pod obładowanymi ciężką, parę metrów długą belką, ratownikami wciąż usuwał się łamliwy grunt, a przy podawaniu belki dalej już na krok od brzegu brakło podstawy. Strumień płynął strasznymi wirami; mimo to kilku szoferów, nie namyślając się ani chwili, weszło do wody, aby wespół z oficerami stworzyć połączenie z miejscem katastrofy.
Cesarz, który trzyma! się wikliny, wciąż uginającej się pod nurtem strumienia i wciąż na nowo zanurzał się aż po szyję, nie stracił ani na chwilę przytomność umysłu i na wołania ratujących odpowiadał spokojnie i jasno. Po wielu pełnych obawy minutach stworzono połączenie między łamliwym brzegiem a chwiejącą się wikliną i teraz wreszcie miano wydobyć cesarza na brzeg. Jego pierwsza jednak myśl była poświęcona szwagrowi i wiernym ludziom, który tak samo jak on pasowali się z falami. Trzeba była usunąć na bok względy posłuszeństwa i natarczywie, upomnieć cesarza, aby go skłonić, żeby pierwszy popłynął ku brzegowi, trzymając się belki.
Dostawszy się na brzeg, czekał tam cesarz, aż wszyscy towarzysza wyjdą z wody. Słońce zaszło, gdy wreszcie trudne dzieło ocalenia było dokonane.
„Oto wojna, która wielu rzeczy wymaga!“ — rzekł cesarz przemoczony do nitki i wsiadł do samochodu, aby wrócić do swej siedziby.
Cesarz ma się dobrze. Zaraz w nocy po swojem ocaleniu wysłuchał referatów. Świcie cesarza przypadło ciężkie zadanie uświadomić cesarzową o wypadku. Oczekiwała ona powrotu cesarza jak zwykle. Gdy zwolna dowiedziała się o wypadku, wyra ziła głęboko odczutą wdzięczność wszystkim, którzy brali udział w dziele ocalenia. "
O jak Odnowienie Sali Saskiej
"Bogata w tradycye historyczne sala koncertowa w hotelu Saskim, założona przed przeszło stu laty przez Macieja Knotza, ówczesnego właściciela hotelu zwanego wtedy „Pod królem węgierskim", oddana będzie znowu do użytku publicznego po gruntownemu odświeżeniu i odnowieniu.
W sali tej przez długi szereg lat koncentrował się cały ruch muzyczny Krakowa, grał w niej jeszcze Paganini, słynna Catalani dała w niej w roku l8l8 koncert na dochód projektowanego podówczas kopca Kościuszki, później grali tam Liszt, Rubinstein i wielu innych wirtuozów obcych, oraz polskich od Kąckiego, Lipińskich, Wieniawskich do Paderewskiego, Michałowskiego i innych.
Obecnie salę obejmuje dyrekcya koncertów krakowskich i przygotowuje na zimę szereg interesujących produkcyi, poświęconych w pierwszej linii polskiej twórczości. Pierwsze miejsce wśród nich zajmie cykl p. t. „Muzyczna Warszawa". Otwarcie sezonu w sali Saskiej odbędzie się jeszcze w bieżącym miesiącu."
O jak Ograniczenie opalania pociągów osobowych.
"Opalanie pociągów osobowych na kolejach żelaznych będzie tej zimy bardzo znacznie ograniczone. Pociągi będą opalane tylko do dn. 31 marca, a temperatura w przedziałach kolejowych wynosić będzie najwyżej 10 do 12 stopnie Celsiusza. Pociągi, których czas jazdy wynosi najwyżej 1 i pół godziny, nie będą wcale opalane."
Ś jak Świętego Marcina
"Święty Marcin, który tradycyjnym zwyczajem miał wczoraj zajechać do nas uroczycie na białym koniu, opóźnił swoje przybycie, zatrzymując się gdzieś w drodze na górach, za co mu będzie wdzięczną ludność krakowska, pozbawiona w znacznej jeszcze części opału. Oby ten wjazd odbył się jak najpóźniej — oto prośba, jaką wszyscy Krakowia nie zanoszą do patrona wczorajszego święta.
Pochmurna przeważnie, chłodna i posępna była aura wczorajszej niedzieli. Słońce tylko na chwilę w południe przedarło się przez oponę gęstych chmur. Miasto było jednak nadzwyczaj ożywione.
Mimo stałych skarg na ciężkie czasy, braki aprowizacyjne, drożyznę, karty, w których już się trudno zorientować, inne plagi wojenne, kina, oraz kawiarnie i restauracyje wypełnione były do ostatniego miejsca. Sensacyjne wypadki, których jesteśmy świadkami, ożywiły niedzielne pogawędki, dostarczając do nich obfitego materyału."
W jak Wykaz pospolitaków
"Wykaz z pospolitaków urodzonych w r. 1900! Na murach miasta pojawiły się wczoraj afisze, donoszące, iż został sporządzony wykaz pospolitaków urodzonych w Krakowie w r. 1900, obowiązanych do służby w pospolitem ruszeniu w roku 1918. Wykaz przeglądać można w wydziale Vb magistratu, od 15 do 23 b. m."
Z jak Zakaz sprzedaży bielizny męskiej.
'Drobna sprzedaż bielizny męskiej zastała zakazana. W najbliższych dniach ukaże się nowe rozporządzanie ministerstwa handlu, które ma uregulować sprzedaż bielizny męskiej. Jeden z wyższych urzędników centrali wełnianej podaje w tej sprawie następujące wyjaśnienia:
Dnia 30 października b. r. ukazało się nowe rozporządzenie, na mocy którego wszystkie zapasy bielizny męskiej mają być oddane centrali wełnianej.
Powodem chwilowego zakaz u sprzedaży bielizny męskiej jest bardzo wielkie zapotrzebowanie bielizny zarówno dla wojska jako też dla urzędu rozdziału odzieży ludowej.
Zapasy bawełny są na wyczerpaniu, a niema nadziei na uzupełnienie ich w najbliższym czasie.
Trzeba będzie przeto oswoić się j koniecznością wprowadzenia w życia bielizny wyrabianej z masy papierowej. Wprawdzie trudności techniczne, z jakiemi połączony jest wyrób bielizny z papieru, dałyby się usunąć, jednak brak odpowiedniej ilości i jakości papieru. Dlatego też dotychczas produkcja bielizny papierowej była bardzo ograniczoną. Do wyrobu bielizny papierowej potrzebny jest papier, którego metr kwadratowy nie waży więcej jak 20 do 25 gramów. Tego rodzaju papieru nie wyrabia się w Austrii, a import takiego papieru natrafia na wielkie trudności."
A na koniec - zapraszam na film "Cabiria" i na18 FESTIWAL FILMU NIEMEGO w kinie pod Baranami!